Powiązane artykuły
Podczas każdej Mszy Świętej Kościół na nowo przeżywa największą tajemnicę naszej wiary: Eucharystię. Na ołtarzu chleb i wino stają się Ciałem i Krwią Chrystusa, uobecniając tę samą ofiarę Kalwarii. Wielu katolików zastanawia się jednak: czy powinniśmy przyjmować Komunię Świętą pod dwiema postaciami, Chleba i Wina, czy wystarczy przyjąć tylko konsekrowany Chleb?
To pytanie było przedmiotem wielu debat na przestrzeni dziejów i nadal budzi wątpliwości. W tym artykule przyjrzymy się pochodzeniu i praktyce Komunii Świętej pod obiema postaciami, jej znaczeniu oraz aktualnemu nauczaniu Kościoła na ten temat.
Biblijne podstawy: Jezus ustanawia Eucharystię
Podstawą Eucharystii jest Ostatnia Wieczerza, podczas której Chrystus wziął chleb i wino i wypowiedział słowa, które przez dwa tysiące lat kształtowały wiarę chrześcijan:
„Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje (…). Pijcie z niego wszyscy, bo to jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów.” (Mt 26,26-28)
Jezus ofiarował swoje Ciało i Krew jako pokarm dla zbawienia świata. W tym momencie ustanowił ofiarę eucharystyczną i nakazał swoim uczniom powtarzać ten gest na Jego pamiątkę.
Od pierwszych wieków Kościół rozumiał, że przyjmowanie Komunii Świętej pod dwiema postaciami w pełni ukazuje znak uczty eucharystycznej. Jednak jednocześnie uznał, że przyjęcie tylko jednej postaci również oznacza pełne uczestnictwo w Eucharystii.
Historia praktyki przyjmowania Komunii Świętej
Pierwsze wieki: Przyjmowanie Chleba i Wina
W początkach chrześcijaństwa Komunia Święta pod dwiema postaciami była normą. Podczas celebracji wierni przyjmowali Ciało Chrystusa na rękę i pili z jednego wspólnego kielicha.
Z biegiem czasu ta praktyka zaczęła się zmieniać. Już w V wieku, ze względów praktycznych i z szacunku dla Eucharystii, niektóre wspólnoty zaczęły udzielać Komunii Świętej wyłącznie pod postacią Chleba.
Średniowiecze: Rozwiązanie duszpasterskie
Od XIII wieku Kościół zachodni upowszechnił praktykę przyjmowania Komunii Świętej wyłącznie pod postacią Chleba. Stało się tak z kilku powodów:
- Uniknięcie ryzyka profanacji. Podczas dużych zgromadzeń trudno było rozdawać wino bez ryzyka jego rozlania.
- Ułatwienie organizacyjne. Wraz z rozwojem Kościoła podawanie kielicha wszystkim wiernym stawało się coraz bardziej skomplikowane.
- Rozwój doktryny eucharystycznej. Kościół potwierdził, że Chrystus jest w pełni obecny w każdej z postaci.
To Sobór Trydencki (XVI wiek) ostatecznie określił tę naukę, stwierdzając, że Chrystus jest całkowicie obecny zarówno w Chlebie, jak i w Winie, a przyjmowanie obu postaci nie jest konieczne do pełnego uczestnictwa w Komunii Świętej.
„Kto przyjmuje tylko jedną postać, nie jest pozbawiony żadnej łaski koniecznej do zbawienia.” (Sobór Trydencki, Sesja XXI, Rozdz. 3)
Od tego czasu Komunia Święta pod jedną postacią stała się normą w Kościele łacińskim, choć kapłani zawsze przyjmują ją pod obiema postaciami, ponieważ konsekracja wymaga obu elementów.
Czy dzisiaj można przyjmować Komunię Świętą pod dwiema postaciami?
Po Soborze Watykańskim II Kościół zezwolił na udzielanie Komunii Świętej pod obiema postaciami w określonych okolicznościach. Potwierdza to obecny Kodeks Prawa Kanonicznego:
„Wierni przyjmują Komunię sakramentalną pod jedną tylko postacią lub – gdzie jest to dozwolone przez prawo – pod obiema postaciami.” (KPK, kan. 925)
Dziś Komunia Święta pod dwiema postaciami może być udzielana w szczególnych okolicznościach, takich jak:
- Uroczyste Msze Święte: Śluby, święcenia kapłańskie, pierwsza Komunia Święta, uroczystości parafialne.
- Małe wspólnoty: Gdzie można bezpiecznie podawać kielich bez ryzyka profanacji.
- Grupy wiernych w specjalnych okolicznościach: Na przykład w klasztorach lub podczas wyjątkowych celebracji liturgicznych.
Mimo to praktyka ta pozostaje wyjątkowa. W większości parafii Komunia Święta jest udzielana wyłącznie pod postacią Chleba.
Czy konieczne jest przyjmowanie także konsekrowanego Wina?
Nie, nie jest to konieczne. Kościół naucza, że Chrystus jest w pełni obecny w każdej z postaci. Oznacza to, że kto przyjmuje tylko konsekrowany Chleb, przyjmuje Ciało, Krew, Duszę i Bóstwo Chrystusa.
W rzeczywistości istnieje kilka powodów, dla których kielich nie zawsze jest udostępniany wiernym:
- Ryzyko rozlania i profanacji.
- Kwestie higieniczne. (Po pandemii wiele diecezji zrezygnowało z używania wspólnego kielicha.)
- Trudności organizacyjne. (Podawanie kielicha dużym zgromadzeniom byłoby skomplikowane.)
Z tych powodów, choć przyjmowanie Komunii Świętej pod dwiema postaciami jest bardziej pełnym znakiem, Kościół naucza, że nie jest to obowiązkowe i że przyjmowanie tylko Chleba nie pozbawia wiernego żadnej łaski.
Podsumowanie: Eucharystia – pełnia naszej jedności z Chrystusem
Komunia Święta pod dwiema postaciami była powszechną praktyką w Kościele pierwotnym i nadal jest możliwą opcją. Jednak Kościół jasno naucza, że przyjmowanie tylko Chleba konsekrowanego oznacza już pełne uczestnictwo w Eucharystii.
Najważniejsze nie jest to, w jaki sposób przyjmujemy Komunię Świętą, ale jaka jest nasza dyspozycja serca. Jak mówił św. Augustyn:
„Bądź tym, co przyjmujesz, i stań się tym, co spożywasz.”
Za każdym razem, gdy przystępujemy do Eucharystii, przyjmujemy samego Chrystusa, jednoczymy się z Jego ofiarą i stajemy się z Nim jedno. To jest prawdziwy cud Komunii Świętej.
Zatem następnym razem, gdy przystąpisz do Komunii Świętej, pamiętaj: niezależnie od tego, czy przyjmujesz ją pod jedną czy dwiema postaciami, najważniejsze jest, że przychodzi do Ciebie sam Chrystus.
