Powiązane artykuły
Wprowadzenie
Wielki Tydzień, będący sercem wiary katolickiej, upamiętnia Mękę, Śmierć i Zmartwychwstanie Naszego Pana Jezusa Chrystusa. Ale jak narodziła się ta celebracja? Czy była spontanicznym stworzeniem Kościoła, czy ma głębsze korzenie? W przeciwieństwie do błędnych twierdzeń niektórych, że jest to jedynie adaptacja pogańskich świąt, Wielki Tydzień ma swoje korzenie w tradycji żydowskiej, pismach apostolskich i boskich objawieniach, które wczesny Kościół troskliwie strzegł.
1. Żydowska Pascha i jej wypełnienie w Chrystusie
Bezpośrednie pochodzenie Wielkiego Tygodnia sięga żydowskiej Paschy (Pesach), upamiętniającej wyzwolenie Izraela z Egiptu (Księga Wyjścia 12). Jezus Chrystus, Barank Boży, który gładzi grzechy świata (J 1,29), wybrał właśnie to święto, aby złożyć siebie w ofierze.
- Ostatnia Wieczerza była wieczerzą paschalną: Jezus nie zniósł Paschy, ale przekształcił ją w Eucharystię, ustanawiając kapłaństwo i przykazanie miłości.
- Św. Paweł potwierdza: „Chrystus bowiem został złożony w ofierze jako nasza Pascha” (1 Kor 5,7).
2. Celebracja wczesnego Kościoła
Od I wieku chrześcijanie – wielu z nich nawróceni Żydzi – nadal obchodzili Paschę, ale z nowym znaczeniem: Chrystus był prawdziwym Barankiem.
- Ojcowie Apostolscy (jak św. Ignacy Antiocheński) mówili już o „Pasce Pańskiej”.
- Spór o datę: Niektóre wspólnoty w Azji Mniejszej obchodziły Paschę 14 Nisan (jak Żydzi), podczas gdy Rzym nalegał na niedzielę (dzień Zmartwychwstania). Sobór Nicejski (325 r.) rozstrzygnął sprawę, ustalając obecne obliczenia.
3. Czy były wpływy pogańskie? Obalony mit
Niektórzy oskarżają Kościół o „kopiowanie” pogańskich świąt (jak Attisa czy Mitry), ale:
- Data nie jest przypadkowa: Chrystus umarł podczas żydowskiej Paschy, nie pogańskiego święta.
- Teologia jest radykalnie różna: Pogańskie kulty mówiły o cyklicznych mitach; chrześcijaństwo głosi jednorazowe historyczne wydarzenie: Chrystus naprawdę umarł i zmartwychwstał!
- Kościół oczyścił zwyczaje, ale ich nie wymyślił: Na przykład jajko wielkanocne symbolizuje Zmartwychwstanie (nie ma pogańskiego pochodzenia, jak czasem twierdzą).
4. Rozwój liturgiczny: Od wigilii do współczesnego Wielkiego Tygodnia
W pierwszych wiekach Pascha koncentrowała się na wielkiej nocnej wigilii (z chrztami i Eucharystią). Z czasem dodano:
- Triduum Paschalne (Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielka Sobota), zdefiniowane przez Sobór Trydencki.
- Procesje, powstałe w średniowieczu, by kontemplować etapy męki Chrystusa.
- *Post wielkopostny jako pokutne przygotowanie (od IV wieku).
5. Co Kościół zawsze zachowywał
Pomimo zewnętrznych zmian, istota pozostaje:
- Eucharystia, ustanowiona w Wielki Czwartek.
- Ofiara odkupieńcza Wielkiego Piątku.
- Radość Zmartwychwstania w Niedzielę Wielkanocną.
Zakończenie
Wielki Tydzień nie jest ludzkim wynalazkiem, ale Bożym darem, wiernie przekazywanym przez Kościół. Jak pisał św. Augustyn: „Obchodźmy święto nie na kwasie starym, lecz na przaśnym chlebie czystości i prawdy” (1 Kor 5,8).
Dlaczego to takie ważne? W świecie relatywizującym wiarę, poznanie świętego pochodzenia naszych tradycji umacnia katolicką tożsamość i jednoczy nas z męczennikami, którzy oddali życie za tę prawdę.
