Powiązane artykuły
Doktryna Sola Scriptura, będąca jednym z filarów Reformacji protestanckiej, twierdzi, że Biblia jest jedyną nieomylną zasadą wiary i praktyki chrześcijańskiej. Na pierwszy rzut oka może się to wydawać logiczne – w końcu Pismo Święte to Słowo Boże natchnione przez Ducha Świętego. Ale czy faktycznie Biblia naucza, że jest jedynym autorytetem?
Co ciekawe, jednym z wersetów najczęściej cytowanych na poparcie Sola Scriptura jest 2 List do Tymoteusza 3,16-17:
„Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne do nauczania, do przekonywania, do poprawiania, do kształcenia w sprawiedliwości, aby człowiek Boży był doskonały, przysposobiony do każdego dobrego czynu.”
Ale czy ten fragment rzeczywiście dowodzi, że Pismo jest jedynym źródłem autorytetu? Przeanalizujmy go dokładnie, biorąc pod uwagę jego kontekst historyczny, teologiczny oraz współczesne znaczenie.
1. Kontekst 2 Listu do Tymoteusza 3,16-17
Aby poprawnie interpretować fragment Pisma, musimy zrozumieć jego kontekst. Święty Paweł napisał ten list do swojego ucznia Tymoteusza, młodego biskupa w Efezie, aby udzielić mu wskazówek dotyczących posługi w trudnych czasach.
O jakim „Piśmie” mówi Paweł?
Kiedy Paweł pisze „całe Pismo”, warto pamiętać, że Nowy Testament nie był jeszcze ukończony ani skanonizowany. Dla Tymoteusza „Pismo” oznaczało głównie Stary Testament.
Gdyby interpretować 2 Tm 3,16-17 w sposób absolutny, oznaczałoby to, że Stary Testament wystarcza do wiary chrześcijańskiej, co byłoby wewnętrznie sprzeczne. W rzeczywistości Paweł przekazywał naukę także poza Pismem, co zobaczymy w kolejnych fragmentach.
„Pożyteczne” nie znaczy „wystarczające”
Werset mówi, że Pismo jest pożyteczne do nauczania, korygowania i wychowywania w sprawiedliwości, ale nie twierdzi, że jest jedynym autorytetem.
Na przykład woda jest pożyteczna dla życia, ale nie jest jedynym czynnikiem potrzebnym do przetrwania – potrzebujemy także jedzenia, tlenu i innych elementów.
Podobnie Pismo Święte jest niezbędne dla wiary, ale nie jest jedynym źródłem Bożego Objawienia.
2. Tradycja i autorytet Kościoła w Biblii
Gdyby Pismo było jedyną zasadą wiary, to samo powinno tego nauczać w sposób jasny. Jednak paradoksalnie, nie znajdziemy w Biblii żadnego wersetu, który jednoznacznie popierałby Sola Scriptura. Wręcz przeciwnie – Pismo pokazuje, że Bóg ustanowił inne źródła autorytetu.
A) Jezus nie zostawił książki, lecz żywy Kościół
Chrystus nie napisał żadnej księgi ani nie zostawił „instrukcji wiary”. Zamiast tego założył Kościół, któremu powierzył autorytet nauczania:
„Ty jesteś Piotr (czyli Skała) i na tej Skale zbuduję mój Kościół, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego…” (Mt 16,18-19).
Jezus przekazał swoją naukę Apostołom, którzy głosili ją zarówno ustnie, jak i na piśmie.
B) Tradycja Apostolska
Święty Paweł nie polegał wyłącznie na Piśmie, ale również na Tradycji:
„Przeto, bracia, stójcie niewzruszenie i trzymajcie się tradycji, których was nauczono, czy to ustnie, czy też listownie od nas.” (2 Tes 2,15).
To wyraźnie pokazuje, że nauczanie apostolskie nie ograniczało się do samego Pisma.
C) Kościół jako „filar i podstawa prawdy”
Gdyby Pismo było jedynym autorytetem, spodziewalibyśmy się, że Biblia powie: „Pismo Święte jest filarem i fundamentem prawdy”. Ale czytamy coś innego:
„Kościół Boga żywego, który jest filarem i podporą prawdy.” (1 Tm 3,15).
To oznacza, że Kościół odgrywa kluczową rolę w przekazywaniu i interpretacji prawdy.
3. Jak żyli pierwsi chrześcijanie przed ukończeniem Biblii?
Nowy Testament nie został spisany od razu. Jezus wstąpił do nieba około roku 33, ale najstarsza Ewangelia (Marka) została napisana około roku 65, a ostatnia księga (Apokalipsa) około roku 95.
Jak więc pierwsi chrześcijanie mogli żyć bez ukończonego Nowego Testamentu przez pierwsze dziesięciolecia?
Odpowiedź jest prosta: kierowali się ustnym nauczaniem Apostołów i autorytetem Kościoła.
Proces kanonizacji Pisma Świętego zakończył się dopiero w IV wieku, kiedy Kościół katolicki, pod przewodnictwem Ducha Świętego, ustalił kanon na synodach w Hipponie (393 r.) i Kartaginie (397 r.).
Gdyby Pismo było jedyną zasadą wiary, mielibyśmy problem: jak chrześcijanie mogli wiedzieć, które księgi są natchnione, bez autorytetu Kościoła?
4. Historia i skutki Sola Scriptura
Doktryna Sola Scriptura została wprowadzona przez Marcina Lutra w XVI wieku w odpowiedzi na nadużycia w Kościele. Jednak doprowadziła ona do ogromnej fragmentacji chrześcijaństwa protestanckiego.
Dziś istnieje ponad 40 000 denominacji protestanckich, z których każda ma własną interpretację Biblii. Brak autorytetu prowadzi do tego, że każdy człowiek staje się dla siebie samego sędzią prawdy.
Jednak Chrystus nie chciał podzielonego Kościoła, lecz jedność w prawdzie:
„Aby wszyscy byli jedno, jak Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni stanowili w Nas jedno.” (J 17,21).
5. Nauczanie Kościoła dzisiaj
Kościół katolicki naucza, że Pismo Święte, Tradycja i Magisterium tworzą jeden wspólny depozyt wiary.
Katechizm Kościoła Katolickiego (nr 82) mówi:
„Kościół nie czerpie pewności o wszystkich objawionych prawdach jedynie z Pisma Świętego. Dlatego zarówno Pismo Święte, jak i Tradycja powinny być przyjmowane i czczone z równym uczuciem pobożności i szacunku.”
To oznacza, że Pismo jest fundamentem wiary, ale potrzebujemy Tradycji i autorytetu Kościoła do jego właściwej interpretacji.
Wniosek: Biblia jest niezbędna, ale niewystarczająca
2 List do Tymoteusza 3,16-17 stwierdza, że Pismo jest natchnione i pożyteczne, ale nie mówi, że jest jedynym autorytetem. Sama Biblia ukazuje nam, że Jezus ustanowił Kościół z autorytetem do interpretowania i nauczania prawdy.
Sola Scriptura, zamiast być zasadą biblijną, jest ludzką tradycją, która spowodowała podziały. Natomiast nauczanie katolickie, oparte na Piśmie Świętym, Tradycji i Kościele, zachowało pełnię wiary od czasów Apostołów.
Zaproszenie jest jasne: poznajmy Pismo Święte, ale także bogactwo Tradycji i pewne przewodnictwo Kościoła, który założył Chrystus. Tylko w ten sposób możemy w pełni żyć wiarą przekazaną nam przez Apostołów.
