Powiązane artykuły
Wstęp: Ciche nawiedzenie, które odmieniło bieg wiary
Gdy myślimy o objawieniach maryjnych, do głowy przychodzą nam miejsca takie jak Lourdes, Fatima, Guadalupe czy La Salette. Miejsca, które wieki po narodzinach Kościoła stały się centrami wiary, nawrócenia i cudów. Niewielu jednak wie, że pierwsze maryjne objawienie w dziejach chrześcijaństwa miało miejsce niedługo po Wniebowstąpieniu Chrystusa, i to nie w Ziemi Świętej, ale w dzisiejszej Zaragozie, w Hiszpanii.
To objawienie jest wyjątkowe – nie tylko ze względu na swoją starożytność, lecz również dlatego, że Najświętsza Maryja Panna wciąż żyła na ziemi, przed swoim Wniebowzięciem.
Kościół uznaje je pod nazwą Najświętszej Maryi Panny z Filaru (Nuestra Señora del Pilar), a jego świadectwo towarzyszy wierze milionów ludzi już od prawie dwóch tysięcy lat. Nie tylko jest ono pełne głębokiej symboliki – stanowi również potężne i aktualne duchowe i duszpasterskie przesłanie, szczególnie dziś, w czasach indywidualizmu, wątpliwości i utraty zapału misyjnego.
I. Historia i kontekst: Co wydarzyło się w roku 40 w Saragossie?
Zniechęcony apostoł, pocieszająca Matka
Święty Jakub Większy, brat św. Jana Ewangelisty i syn Zebedeusza, był jednym z najbliższych uczniów Chrystusa. Po Zesłaniu Ducha Świętego udał się z misją ewangelizacyjną na Półwysep Iberyjski. Jednak zatwardziałość serc mieszkańców i niewielkie owoce jego głoszenia wpędziły go w głębokie zniechęcenie. W Saragossie – zwanej wówczas Caesaraugusta – przebywał z nielicznymi neofitami, gdy wydarzyło się coś nieoczekiwanego.
Objawienie: Maryja ukazuje się w swoim ziemskim ciele
Według przekazu tradycji, przekazywanej przez wieki i uznanej przez Kościół, Najświętsza Maryja Panna ukazała się św. Jakubowi, stojąc na kolumnie z jaspisu, w towarzystwie aniołów, aby umocnić go w misji głoszenia Ewangelii. Co najbardziej zaskakujące – Maryja nadal żyła w Efezie, jak wskazują różne źródła ojców Kościoła i pisma apokryficzne. Nie było to więc widzenie po Wniebowzięciu, lecz cudowna bilokacja, zapowiedź przyszłej chwały.
Przekazała mu Filar – symbol wiary i stałości – oraz poprosiła, by w tym miejscu wybudował kaplicę ku Jej czci, zapowiadając, że ta świątynia nigdy nie zostanie zniszczona. Tak powstało pierwsze maryjne sanktuarium świata – dzisiejsza Bazylika Najświętszej Maryi Panny z Filaru.
II. Źródła historyczne i tradycja Kościoła
Starożytne świadectwa
Choć Ewangelie i Dzieje Apostolskie nie wspominają o tym objawieniu (skupiając się na życiu Jezusa i początkach Kościoła), istnieją bardzo stare źródła potwierdzające to wydarzenie:
- Rzymski Brewiarz z XII wieku wspomina o tej tradycji jako o czczonej od najdawniejszych czasów.
- Martyrologium Rzymskie, uznane przez Stolicę Apostolską, wspomina 12 października jako dzień objawienia.
- Pisali o nim tacy autorzy jak bł. Juan de Mariana, ojciec Mariana S.J. i wielu historyków Kościoła z XVI i XVII wieku.
- W samym sanktuarium znajdują się napisy z IX wieku, potwierdzające nieprzerwaną obecność kultu od końca I wieku.
Uznanie Kościoła
Stolica Apostolska oficjalnie uznaje to objawienie, m.in. poprzez liturgiczne wspomnienie Matki Bożej z Filaru. Udzielono odpustów za jej kult. Sanktuarium w Saragossie zostało podniesione do rangi bazyliki mniejszej, a nabożeństwo do Matki Bożej z Filaru należy do najstarszych i najbardziej rozpowszechnionych w świecie hiszpańskojęzycznym.
III. Znaczenie teologiczne: Czego uczy nas to objawienie?
1. Maryja – wzór i Matka misjonarzy
Maryja nie czekała na swoje Wniebowzięcie, by wspierać Apostołów. Przyszła w ciele – jako orędowniczka i Matka – by umocnić wiarę tego, który głosił Ewangelię nowym narodom. Ukazuje to głęboko misyjny wymiar Maryi. Nie jest Ona bierna ani wyłącznie kontemplacyjna, lecz aktywna, żywa i obecna.
Jak mówi Ewangelia:
„A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata.” (Mt 28,20)
Słowa te wypełniają się również w osobie Jego Matki, która uczestniczy w misji Syna.
2. Filar jako symbol eklezjologiczny
Filar, który Maryja przekazała Jakubowi, symbolizuje niezachwianą wiarę, jak pisze św. Paweł:
„Kościół Boga żywego, filar i podpora prawdy.” (1 Tm 3,15)
Maryja nie przyszła tylko, by pocieszyć Jakuba; dała mu konkretny, widzialny znak, który trwa do dziś. Filar ten stał się symbolem wierności, wytrwałości i czystości doktryny – trzech cnót koniecznych w czasach zamętu i relatywizmu.
3. Maryja i jedność ciała apostolskiego
Choć znajdowała się w Efezie, Maryja nie była obojętna na zmagania innych Apostołów. Jej nadprzyrodzone działanie połączyło krańce rodzącego się Kościoła i zapowiedziało Jej rolę jako Matki całego Kościoła.
IV. Zastosowanie duchowe i duszpasterskie na dziś
W czym może nam dziś pomóc objawienie z Filaru?
Żyjemy w epoce dechrystianizacji, zamieszania doktrynalnego i znużenia misją. Wielu uważa, że ewangelizacja nie ma sensu, że wiara umiera, że głoszenie Chrystusa to daremny trud.
Najświętsza Maryja Panna z Filaru daje nam cztery fundamentalne lekcje:
1. Wytrwałość w misji
Nawet jeśli nie widzisz owoców, Bóg widzi twój trud. Maryja nie przyszła nawracać ludzi za Jakuba, lecz by wesprzeć go w dalszym sianiu.
2. Wiara mocna jak filar
Nasza wiara nie może być tylko emocjonalna – musi być stałą i mocną decyzją, jak filar, który opiera się burzom mód i błędów.
3. Stała obecność Maryi
Maryja nigdy nie opuszcza swoich dzieci, ani w I wieku, ani w XXI. Jest obecna w próbach, nawet gdy jej nie czujemy. Musimy wzywać Ją każdego dnia, jak czynili to pierwsi chrześcijanie.
4. Siła w małych
Jakub nie miał tłumów ani struktur. Miał wiarę, kilku uczniów… i odwiedziny z Nieba. Bóg działa przez małych, gdy są wierni.
V. Przewodnik praktyczny: Życie dziś w cieniu Filaru
Oto duchowy i teologiczny przewodnik, jak wcielać to objawienie w życie codzienne:
1. Akt zawierzenia Matce Bożej z Filaru
Codziennie Jej się powierzaj. Na przykład:
„O Maryjo z Filaru, umocnij moją wiarę, wspieraj moją nadzieję i nie pozwól, bym zachwiał się na drodze, którą powierzył mi Twój Syn.”
2. Odmawiaj różaniec w intencji misji
Bierz przykład ze św. Jakuba. Przy każdej tajemnicy módl się za osobę, która jeszcze nie zna Chrystusa.
3. Czytaj Dzieje Apostolskie
Zwłaszcza rozdziały 1–12, ukazujące zapał misyjny św. Jakuba. Praktykuj cotygodniową Lectio Divina i stosuj jego przykład w rodzinie, pracy, wśród znajomych.
4. Świętuj 12 października duchowo
Poza świętem narodowym, ten dzień może być odnowieniem twojego chrześcijańskiego zaangażowania. Uczestnicz we Mszy świętej, odmów różaniec, jeśli możesz – podejmij post.
5. Miej w domu symbol „Filaru”
Może to być świeca, obrazek lub figurka Matki Bożej na filarze. Będzie ci codziennie przypominać: „Trwaj mocno w wierze!”
Zakończenie: Matka, która nigdy nie zapomina o swoich dzieciach
Pierwsze maryjne objawienie nie było jednorazowym, nadzwyczajnym wydarzeniem. Było to pełne miłości działanie Matki, która widząc swojego syna w trudzie, przyszła mu z pomocą. Taka właśnie jest Matka Boża z Filaru: stała, obecna, pocieszająca, wierna.
Dziś, jak wtedy, ewangelizacja jest trudna, wiara atakowana, serca zamknięte. A jednak Maryja nadal do nas przychodzi z tą samą czułością, z tym samym Filarem, by nas wspierać.
Jak powiedział Benedykt XVI:
„Wiara potrzebuje widzialnych znaków. A najpotężniejszymi widzialnymi znakami Boga są święci i Maryja.”
Nie jesteś sam. Jakub nie był. I Kościół też nie jest, nawet w najciemniejszych czasach – z Matką Bożą z Filaru u swego boku.
