Powiązane artykuły
Wprowadzenie: Święta Tajemnica Pod Ziemią
W głębinach średniowiecznych katedr, pod konsekrowanymi ołtarzami i obok szczątków świętych biskupów, spoczywa ukryty skarb, o którym niewielu wie: pogrzebane ewangeliarze. Te bogato zdobione święte księgi, zawierające Słowo Boże, chowano razem z dostojnikami kościelnymi jako milczące, ale potężne świadectwo: Słowo Boże było ich prawdziwym bogactwem.
Dziś ta praktyka może wydawać się dziwna, a nawet szokująca, ale kryje w sobie głęboką teologię sakramentalną, pełną czci miłość do Pisma Świętego i ponadczasową lekcję dla naszych czasów, gdy Biblia jest często sprowadzana do roli zwykłego tekstu historycznego lub – co gorsza – ignorowana.
W tym artykule zgłębimy:
- Pochodzenie i znaczenie pogrzebanych ewangeliarzy
- Ich teologiczną i duchową symbolikę
- Historyczne przykłady i ich związek z tradycją katolicką
- Dlaczego ta praktyka pozostaje aktualna także dziś?
1. Pochodzenie i Znaczenie: Dlaczego Grzebano Święte Księgi?
Starożytna Tradycja o Głębokich Korzeniach
Zwyczaj grzebania ewangeliarzy wraz z biskupami i świętymi nie był przypadkowym aktem, ale gestem pełnym znaczenia. Sięga pierwszych wieków chrześcijaństwa, gdy męczenników chowano, a ich groby stawały się miejscami kultu. Z czasem cześć ta rozszerzyła się na biskupów, uważanych za następców apostołów.
Ewangeliarz – księga zawierająca cztery Ewangelie, często przyozdobiona złotem, drogimi kamieniami i kością słoniową – był najcenniejszym przedmiotem średniowiecznej liturgii. Nie był zwykłym tekstem, ale sakramentalną obecnością Chrystusa – Słowa, które stało się Ciałem (J 1,14).
„Bo gdzie jest twój skarb, tam będzie i twoje serce” (Mt 6,21)
Pogrzebanie ewangeliarza wraz z biskupem symbolizowało, że jego największym skarbem nie były bogactwa materialne, ale Słowo Boże. Było to wyznanie, że nawet w śmierci biskup pozostawał zjednoczony z Chrystusem – Wiecznym Słowem.
Ten akt odzwierciedlał także wiarę w obcowanie świętych: jak męczennicy świadczyli swoją krwią, tak biskupi świadczyli Słowem, które głosili.
2. Symbolika Teologiczna: Księga, Która Nigdy Nie Umiera
Ewangeliarz jako „Ziarno” Kościoła
W starożytności wierzono, że pogrzebanie świętego przedmiotu uświęca miejsce. Pogrzebany ewangeliarz działał jak duchowe ziarno, zapewniając, by Słowo Boże nadal wydawało owoc z miejsca spoczynku biskupa.
Ten gest przywodzi na myśl słowa Jezusa:
„Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Jeżeli ziarno pszenicy wpadłszy w ziemię nie obumrze, zostanie tylko samo, ale jeżeli obumrze, przynosi plon obfity” (J 12,24).
Pogrzebana księga nie była martwym przedmiotem, ale symbolem życia wiecznego.
Ołtarz i Grób: Liturgiczne Połączenie
W tradycji katolickiej każdy ołtarz musi zawierać relikwie świętych. Dzieje się tak, ponieważ Eucharystia – ofiara Chrystusa – łączy się ze świadectwem męczenników i świętych.
Gdy ewangeliarz umieszczano w grobie biskupa, tworzyła się więź między:
- Słowem Bożym (Ewangelia)
- Ofiarą Chrystusa (Eucharystia)
- Świadectwem Biskupa (Świętość)
Był to sposób powiedzenia: „Ten człowiek żył i umarł dla Ewangelii, a teraz jego grób jest ołtarzem, z którego Słowo wciąż rozbrzmiewa”.
3. Przykłady Historyczne: Ewangeliarze Mówiące z Grobu
Ewangeliarz Świętego Kutberta
Jednym z najsłynniejszych przykładów jest Ewangeliarz Świętego Kutberta, manuskrypt z VII wieku odkryty w grobie tego angielskiego świętego biskupa. Cudownie zachowana księga jest dziś świadectwem tego, jak święci obejmowali Słowo Boże nawet w śmierci.
Biskupi Średniowiecza
W wielu europejskich katedrach, np. w Reims czy Kolonii, odnaleziono ewangeliarze pogrzebane obok szczątków biskupów. Te księgi, często spisane na pergaminie i zdobione wizerunkami Chrystusa w majestacie, służyły jako ostatnie kazanie: „Moim życiem była Ewangelia; moją śmiercią – ofiara dla Tego, Który jest Słowem”.
4. Dlaczego Ta Praktyka Jest Nadal Aktualna?
Świat, Który Grzebie Słowo Boże
W naszych czasach Biblia jest często „grzebana” na inne sposoby:
- Przez obojętność (wielu katolików jej nie czyta)
- Przez relatywizm (podważa się jej boskie natchnienie)
- Przez świeckość (traktuje się jak zwykłą książkę)
Średniowieczna praktyka rzuca nam wyzwanie: Czy Słowo Boże jest naprawdę naszym skarbem?
Odkrywanie Miłości do Pisma Świętego
Papież Benedykt XVI mówił, że „nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa”. Średniowieczni biskupi, grzebani ze swymi ewangeliarzami, uczą nas, że:
- Biblia nie jest tylko do studiowania, ale do życia
- Powinna być w centrum naszej duchowości
- Nasze życie ma być „żywym ewangeliarzem”
Zakończenie: Gdzie Jest Twój Skarb?
„Pogrzebany ewangeliarz” to nie relikt przeszłości, ale przesłanie na dziś. W świecie goniącym za ulotnymi skarbami Słowo Boże trwa.
Czy przechowujemy je w sercu, jak ci biskupi, którzy zabrali je do grobu? Czy może pogrzebaliśmy je pod kurzem obojętności?
Niech ich przykład inspiruje nas, byśmy na nowo odkryli żywe Ewangelie i uczynili je naszym największym skarbem.
„Trawa usycha, kwiat więdnie, ale słowo Boga naszego trwa na wieki” (Iz 40,8).
Podobał Ci się ten artykuł? Udostępnij go i dołącz do dyskusji: Jak możemy dziś czcić Słowo Boże, jak czynili to święci biskupi? Zostaw komentarz!
