Powiązane artykuły
Wprowadzenie: Czym są Ewangelie Synoptyczne?
Gdy otwieramy Nowy Testament, znajdujemy cztery relacje o życiu Jezusa: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana. Pierwsze trzy – Mateusza, Marka i Łukasza – znane są jako Ewangelie Synoptyczne, termin pochodzący od greckich słów syn (razem) i opsis (widzenie), oznaczający, że można je „oglądać razem” ze względu na podobieństwa w strukturze, treści i narracji.
W przeciwieństwie do Ewangelii Jana, która ma bardziej teologiczne i mistyczne podejście, Synoptycy przedstawiają uzupełniający się obraz życia, nauczania, cudów, śmierci i zmartwychwstania Jezusa. Ale dlaczego są tak ważne? Jak możemy je studiować, aby wzrastać w wierze?
W tym artykule omówimy:
- Pochodzenie i historię Ewangelii Synoptycznych
- Ich znaczenie teologiczne i wzajemne uzupełnianie się
- Praktyczny przewodnik jak je czytać i stosować w życiu duchowym
1. Pochodzenie i Historia Ewangelii Synoptycznych
Kto je napisał i kiedy?
Według tradycji Kościoła:
- Mateusz, jeden z dwunastu apostołów, napisał swoją Ewangelię głównie dla nawróconych Żydów, przedstawiając Jezusa jako obiecanego Mesjasza.
- Marek, uczeń Piotra, spisał swoją Ewangelię opierając się na nauczaniu pierwszego Papieża, w bezpośrednim i dynamicznym stylu.
- Łukasz, lekarz i towarzysz Pawła, dokładnie zbadał fakty (Łk 1,3) i pisał dla pogan, podkreślając miłosierdzie Chrystusa.
Uważa się, że Marek został napisany jako pierwszy (około 65 r. n.e.), a następnie Mateusz i Łukasz, którzy prawdopodobnie użyli Marka jako źródła wraz z innymi tradycjami ustnymi i pisanymi (znanymi w biblistyce jako „Q”).
Problem synoptyczny
Badacze zauważyli, że te Ewangelie zawierają niemal identyczne fragmenty, ale mają też różnice. Doprowadziło to do teorii „Źródeł Synoptycznych”, która zakłada:
- Marek był źródłem dla Mateusza i Łukasza
- Istniał hipotetyczny dokument (Q, od niem. Quelle – „źródło”) z wypowiedziami Jezusa
- Każdy ewangelista dostosował materiał do swojego odbiorcy i celu teologicznego
Jednak wiara katolicka utrzymuje, że choć istnieje ludzki proces redakcji, Ewangelie są natchnionym Słowem Bożym (2 Tm 3,16).
2. Znaczenie Teologiczne: Czego uczą nas Synoptycy?
Każda Ewangelia ma unikalne podejście:
Mateusz: Jezus, nowy Mojżesz
- Przedstawia Jezusa jako wypełnienie proroctw (Mt 5,17)
- Zawiera Kazanie na Górze (rozdz. 5-7), ukazujące Nowe Prawo
- Idealna dla tych, którzy chcą zrozumieć Stary Testament w świetle Chrystusa
Marek: Jezus, Sługą w działaniu
- Najkrótsza i najbardziej dynamiczna, pełna akcji („natychmiast” to kluczowe słowo)
- Ukazuje Jezusa jako Cierpiącego Sługę (Mk 10,45)
- Doskonała dla tych, którzy potrzebują zobaczyć radykalne oddanie Chrystusa
Łukasz: Jezus, Zbawiciel wszystkich
- Podkreśla modlitwę, Ducha Świętego i miłosierdzie (przypowieści o Miłosiernym Samarytaninie i Synu Marnotrawnym)
- Idealna dla tych, którzy szukają Boga bliskiego grzesznikom i odrzuconym
Dlaczego trzy podobne wersje?
Bóg w swej mądrości chciał, abyśmy mieli wielowymiarowy obraz Jezusa. Jak powiedział św. Augustyn: „Ewangelie są cztery w liczbie, ale jedno w duchu”.
3. Praktyczny Przewodnik: Jak Czytać i Żyć Ewangeliami Synoptycznymi
A. Metoda Czytania: Lectio Divina
- Lectio (Co mówi tekst?)
- Meditatio (Co Bóg mówi do mnie?)
- Oratio (Co odpowiadam Bogu?)
- Contemplatio (Jak przemienić moje życie?)
Przykład z Mk 4,35-41 (Jezus ucisza burzę):
- Co mówi? Jezus śpi w łodzi, uczniowie się boją, On gani ich brak wiary
- Co mówi do mnie? „Czemu bojaźliwi jesteście? Jakże wam brak wiary?” (w. 40). W jakich życiowych burzach wątpię w Boga?
- Modlitwa: „Panie, przymnóż mi wiary”
- Działanie: Zaufać Chrystusowi w kryzysach
B. Zastosowanie Duszpasterskie
- Dla życia osobistego:
- Mateusz wzywa nas do życia Błogosławieństwami (bycie ubogim w duchu, miłosiernym)
- Marek wyzwala do radykalnego naśladowania Chrystusa („Weź swój krzyż” – Mk 8,34)
- Łukasz zaprasza do nawrócenia i miłosierdzia („Dziś zbawienie stało się udziałem tego domu” – Łk 19,9)
- Dla ewangelizacji:
- Używać Mateusza z tymi, którzy szukają odpowiedzi w tradycji żydowskiej
- Marka dla młodzieży i ludzi czynu
- Łukasza dla tych, którzy potrzebują usłyszeć o bezwarunkowej miłości Boga
C. Pytania do Refleksji
- Który obraz Jezusa najbardziej do mnie przemawia: Nauczyciel (Mt), Sługa (Mk) czy Zbawiciel (Łk)?
- Jak mogę naśladować Chrystusa na co dzień według tych Ewangelii?
Zakończenie: Synoptycy, Droga do Chrystusa
Ewangelie Synoptyczne to nie tylko starożytne teksty; to kompas dla duszy. Ukazują nam prawdziwego, bliskiego Jezusa – który naucza, uzdrawia, przebacza i zbawia.
Jak powiedział św. Hieronim: „Nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa”. Zapraszamy do zanurzenia się w nich, porównywania ich relacji, pozwolenia się przemieniać.
Modlitwa końcowa:
„Panie Jezu, jak objawiają Mateusz, Marek i Łukasz, Ty jesteś Mesjaszem, Sługą i Zbawicielem. Pomóż mi poznawać Cię, kochać i naśladować każdego dnia. Amen.”
Który fragment Ewangelii Synoptycznych najbardziej Cię poruszył? Podziel się w komentarzach!
