Powiązane artykuły
Pytanie, czy Kościół katolicki jest „biblijny”, często pojawia się w dialogach między chrześcijanami różnych wyznań, zwłaszcza w kontekście ekumenicznym. Dla wielu Biblia jest głównym źródłem wiary chrześcijańskiej, ale Kościół katolicki przypisuje również kluczowe znaczenie Tradycji, uznając ją za komplementarne źródło Objawienia. Niniejszy artykuł ma na celu wyjaśnienie relacji między Biblią a Tradycją według nauczania Kościoła, oferując historyczną, teologiczną i duchową analizę, która pozwoli każdemu docenić bogactwo wiary katolickiej.
Biblia i Tradycja: dwa źródła Objawienia
1. Co Kościół mówi o Biblii?
Kościół katolicki uznaje Pismo Święte za spisane Słowo Boże. Podczas Soboru Watykańskiego II Konstytucja dogmatyczna Dei Verbum stwierdziła, że „wszystko, co stwierdzają autorzy natchnieni lub hagiografowie, należy uznawać za stwierdzone przez Ducha Świętego” (DV 11). Biblia zajmuje centralne miejsce w nauczaniu katolickim. Jednak Kościół naucza, że Pisma Świętego nie można interpretować w oderwaniu od Tradycji i Magisterium, ponieważ te trzy elementy tworzą harmonijną jedność.
- Biblia: Zbiór natchnionych ksiąg, które opowiadają historię zbawienia, od stworzenia po Apokalipsę.
- Tradycja: Żywe przekazywanie przesłania Ewangelii, rozpoczęte przez apostołów i kontynuowane przez ich następców.
- Magisterium: Urząd nauczycielski biskupów w komunii z papieżem, który autentycznie interpretuje Pismo Święte i Tradycję.
2. Czym jest Tradycja?
Tradycja nie jest zwykłym zbiorem ludzkich zwyczajów, lecz żywym przekazem wiary. Zanim powstał Nowy Testament, wiara chrześcijańska była przekazywana ustnie i wspólnotowo. Sam Jezus nie spisał swoich nauk; jego przesłanie zostało przejęte przez apostołów i przekazane najpierw ustnie, a później w tekstach natchnionych. Tradycja obejmuje:
- Liturgię: Celebrację Eucharystii i sakramentów od najwcześniejszych wieków.
- Ojców Kościoła: Pisma wczesnych chrześcijan, takich jak św. Augustyn, św. Ireneusz czy św. Atanazy, pogłębiające wiarę.
- Wyznanie wiary (Credo): Syntezę wiary chrześcijańskiej sformułowaną na pierwszych soborach powszechnych.
Tradycja zatem nie jest zewnętrznym źródłem w stosunku do Biblii, ale tą samą wiarą w działaniu, oświeconą przez Ducha Świętego.
Historia: jak powstała Biblia w Kościele?
Kościół katolicki nie tylko głosi Biblię, ale także aktywnie uczestniczył w jej formowaniu. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa księgi, które dziś znamy jako Nowy Testament, były rozpoznawane przez wspólnotę chrześcijańską pod przewodnictwem Ducha Świętego.
1. Stary Testament i kanon żydowski
Kościół odziedziczył Stary Testament od narodu żydowskiego. Jednak pierwsi chrześcijanie, zwłaszcza ci mówiący po grecku, korzystali z wersji Septuaginty, która zawiera księgi takie jak Mądrości, Tobiasza i Machabejskie, nieobecne w kanonie hebrajskim. Te księgi, uznawane za „deuterokanoniczne” przez protestantów, pozostają integralną częścią kanonu katolickiego.
2. Nowy Testament
Ewangelie i listy apostołów krążyły przez dziesięciolecia, zanim zostały uznane za Pismo Święte. Dopiero w III i IV wieku Kościół określił kanon biblijny, jaki znamy dzisiaj, według trzech głównych kryteriów:
- Apostolskość: Tekst musiał być powiązany z apostołem lub jego wspólnotą.
- Zgodność z wiarą: Treść musiała być zgodna z Tradycją chrześcijańską.
- Użycie liturgiczne: Tekst musiał być czytany w zgromadzeniach kościelnych.
Na Soborze w Kartaginie (397 r.) ustalono ostateczny kanon, obejmujący 46 ksiąg Starego Testamentu i 27 ksiąg Nowego Testamentu.
Znaczenie teologiczne: Pismo Święte, Tradycja i Magisterium
Relacja między Pismem Świętym a Tradycją nie jest konkurencyjna, lecz komplementarna. Oba wywodzą się z tego samego źródła: Słowa Bożego. Święty Paweł pisze do Tesaloniczan: „Przeto, bracia, trwajcie niewzruszenie i trzymajcie się przekazów, których się nauczyliście, czy to przez nasze słowo, czy przez nasz list” (2 Tesaloniczan 2,15). Ten fragment podkreśla znaczenie Tradycji jako uprawnionego środka przekazywania wiary.
Magisterium z kolei zapewnia, że ten przekaz pozostaje wierny pierwotnemu przesłaniu. Bez autoryzowanego nauczania wzrasta ryzyko błędnych interpretacji Pisma Świętego, o czym świadczy mnożenie się rozbieżnych interpretacji w innych wyznaniach chrześcijańskich.
Zastosowanie praktyczne: życie Biblią w Kościele
Katolik jest powołany nie tylko do czytania Biblii, ale do pełnego jej przeżywania. Jak zintegrować Pismo Święte i Tradycję w codziennym życiu?
1. Modlitewne czytanie: Lectio Divina
Kościół zachęca do Lectio Divina, metody duchowego czytania, która obejmuje cztery etapy: lekturę, medytację, modlitwę i kontemplację. To podejście pozwala, aby Słowo Boże przemieniało nasze życie.
2. Udział w liturgii
Liturgia katolicka jest przesiąknięta Pismem Świętym. Od czytań po modlitwy eucharystyczne, każda Msza Święta jest żywym spotkaniem ze Słowem Bożym.
3. Ciągła formacja
Kościół zachęca wiernych do pogłębiania znajomości Biblii i Tradycji poprzez katechezę, dokumenty Magisterium i kierownictwo duchowe.
4. Świadectwo w świecie
Życie Słowem oznacza przekładanie go na konkretne działania: miłość wobec potrzebujących, obrona godności ludzkiej i troska o stworzenie.
Symbolika w historii relacji Kościoła z Biblią
Historia Kościoła jest bogata w symbole odzwierciedlające jego miłość do Pisma Świętego i Tradycji:
- Otwarta księga: Reprezentuje Boże Objawienie dostępne dla wszystkich, które jednak wymaga interpretacji prowadzonej przez Ducha.
- Krzyż i księga: W wielu przedstawieniach Chrystusa Pantokratora krzyż i księga symbolizują jedność Jego ofiary i Jego Słowa.
- Świecznik: Przypomina, że Biblia jest „lampą dla naszych stóp” (Psalm 119,105), oświetlającą drogę do świętości.
Podsumowanie: Biblijny i żywy Kościół
Kościół katolicki nie jest tylko biblijny, ale także wspólnotą, w której narodziła się i została zachowana Biblia. Zrozumienie relacji między Pismem Świętym a Tradycją pomaga dostrzec, że wiara katolicka nie jest sztywna ani zamknięta w przeszłości, lecz głęboko żywa i zdolna do odpowiedzi na wyzwania każdej epoki. Jako chrześcijanie jesteśmy wezwani do zanurzenia się w tym duchowym bogactwie, pozwalając, aby Słowo Boże i żywa Tradycja przemieniały nasze życie i świat.
