Powiązane artykuły
Celibat jest jedną z najbardziej charakterystycznych dyscyplin Kościoła katolickiego, szczególnie w obrządku łacińskim, a jednocześnie jedną z najbardziej dyskutowanych we współczesnym świecie. Wiele osób zadaje sobie pytanie: dlaczego księża i osoby konsekrowane ślubują celibat? Czy to tylko zasada narzucona przez Kościół, czy ma głębsze znaczenie? W tym artykule przeanalizujemy teologiczne, duchowe i duszpasterskie znaczenie celibatu, jego aktualność oraz to, jak jego zrozumienie może oświecić życie każdego chrześcijanina.
1. Czym jest celibat konsekrowany?
Celibat konsekrowany to świadoma decyzja o rezygnacji z małżeństwa i życia seksualnego z miłości do Boga i w służbie Jego Królestwu. Nie chodzi tu jedynie o „nieżenienie się” lub „niewychodzenie za mąż”, ale o dar przeżywany w głębokim wymiarze duchowym i misyjnym. Dyscyplina ta jest przestrzegana przede wszystkim w kapłaństwie Kościoła łacińskiego oraz w życiu konsekrowanym mężczyzn i kobiet, którzy oddają się całkowicie Bogu.
Kodeks Prawa Kanonicznego wyraża to jasno:
„Duchowni są zobowiązani do zachowania doskonałej i wieczystej wstrzemięźliwości ze względu na Królestwo Niebieskie, a więc są zobowiązani do celibatu, który jest szczególnym darem Boga, dzięki któremu święci szafarze mogą łatwiej przylgnąć do Chrystusa sercem niepodzielnym i swobodniej oddać się służbie Bogu i ludziom.” (KPK 277 §1)
2. Biblijne podstawy celibatu
Celibat nie jest wymysłem Kościoła, ale ma głębokie korzenie w Piśmie Świętym. Już w Starym Testamencie można dostrzec preferencję dla czystości u tych, którzy byli poświęceni służbie Bożej, jak np. nazirejczycy (Sędziów 13,5). Jednak to w Nowym Testamencie Jezus wyraźnie wprowadza tę praktykę:
„Są bowiem niezdatni do małżeństwa, którzy z łona matki takimi się urodzili; są też niezdatni do małżeństwa, którzy przez ludzi zostali do tego przymuszeni; są wreszcie tacy, którzy dla Królestwa Niebieskiego sami zostali bezżenni. Kto może pojąć, niech pojmuje!” (Mt 19,12)
Święty Paweł również wychwala celibat jako stan życia, który pozwala na większe oddanie się Bogu:
„Ten, kto nie wstąpił w związek małżeński, troszczy się o sprawy Pana, o to, jak by się Jemu podobać. Ten zaś, kto wstąpił w związek małżeński, troszczy się o sprawy świata, o to, jak by się podobać żonie, i doznaje rozterki.” (1 Kor 7,32-34)
Celibat nie jest więc jedynie normą kościelną, ale ewangelicznym wezwaniem do życia w całkowitym poświęceniu się Bogu.
3. Celibat kapłański: przymus czy powołanie?
Często można usłyszeć, że celibat kapłański to „przymus” narzucony przez Kościół. W rzeczywistości celibat jest dobrowolnym wyborem w ramach większego powołania. W Kościele łacińskim kapłaństwo jest nierozerwalnie związane z celibatem (KPK 1579-1580), ale nikt nie jest zmuszany do przyjęcia święceń. Jest to dar przyjmowany z radością jako wyraz radykalnej miłości do Boga i Jego ludu.
Kapłani nie rezygnują z małżeństwa, ponieważ gardzą rodziną czy seksualnością. Przeciwnie, celibat jest świadectwem, że życie doczesne nie jest rzeczywistością ostateczną, lecz że zostaliśmy stworzeni dla Królestwa Bożego. Jak nauczał sam Chrystus, w życiu wiecznym „ani się żenić nie będą, ani za mąż wychodzić” (Mt 22,30). Kapłani i osoby konsekrowane już na ziemi żyją tą przyszłą rzeczywistością.
4. Celibat a jego duchowa płodność
Jednym z wielkich mitów na temat celibatu jest to, że prowadzi on do samotnego i jałowego życia. Prawda jest jednak taka, że celibat jest niezwykle płodny, choć w inny sposób niż małżeństwo.
Kapłani i osoby konsekrowane są powołani do bycia duchowymi ojcami i matkami dla niezliczonych dusz. Przez swoje życie oddane Bogu odzwierciedlają miłość Chrystusa, który nie poślubił żadnej kobiety na ziemi, ponieważ Jego Oblubienicą jest Kościół (Ef 5,25-27). Ich miłość nie jest ograniczona do jednej osoby, ale otwarta na wszystkich, w sposób bezinteresowny i całkowity.
5. Celibat we współczesnym świecie: czy jest nadal aktualny?
W społeczeństwie przesyconym seksem, w którym miłość często redukuje się do wymiaru fizycznego, celibat jest proroczym świadectwem, że miłość wykracza daleko poza przyjemność i pożądanie. W świecie, w którym relacje są często naznaczone egoizmem i powierzchownością, celibat ukazuje, że możliwe jest życie miłością całkowitą dla rzeczywistości większej niż doczesność.
Dziś bardziej niż kiedykolwiek potrzebujemy świadków czystej i bezinteresownej miłości, ludzi, którzy przeżywają celibat z radością, pokazując, że szczęście nie zależy od związku romantycznego, ale od komunii z Bogiem.
6. Czego celibat uczy każdego chrześcijanina?
Celibat nie jest przeznaczony wyłącznie dla kapłanów i osób konsekrowanych, ale niesie przesłanie dla wszystkich chrześcijan. Przypomina nam, że prawdziwa miłość zawsze wiąże się z darem z siebie i ofiarą, że czystość (przeżywana zgodnie z własnym stanem życia) jest cenną cnotą i że naszym ostatecznym celem nie jest życie doczesne, ale wieczna jedność z Bogiem.
Także osoby żyjące w małżeństwie mogą uczyć się od celibatu, pamiętając, że ich związek małżeński powinien być darem całkowitym, wiernym i bezinteresownym. A młodzi ludzie mogą dostrzec w kapłanach i osobach konsekrowanych wzór, jak można przeżywać miłość w pełni, nawet bez założenia rodziny.
Zakończenie: Celibat jako znak Królestwa Bożego
Celibat nie jest ciężarem, ale darem, sposobem na życie już na ziemi tym, czym będziemy w niebie. Daleki od bycia przeszkodą, jest drogą wolności i radykalnej miłości. Jezus go praktykował, apostołowie go przyjęli, a Kościół nadal go proponuje jako jasne świadectwo Królestwa Niebieskiego.
Chociaż nie wszyscy są do niego powołani, każdy może nauczyć się z niego czegoś ważnego: że tylko w Bogu znajdziemy pełne i ostateczne szczęście. Niech Pan obdarzy nas otwartym sercem, abyśmy potrafili zrozumieć i docenić ten wspaniały dar, który przez wieki ubogaca Kościół.
