Powiązane artykuły
Teologiczno-pasterski przewodnik, aby nie zbłądzić w lekturze Słowa Bożego
Wprowadzenie: Błędy w Biblii?
Żyjemy w epoce naznaczonej pośpiechem i powierzchownością. Jedno z najczęściej powtarzanych dziś zdań w mediach społecznościowych, w niektórych kręgach akademickich, a nawet wśród chrześcijan brzmi: „Biblia jest pełna błędów.” Ale co tak naprawdę oznacza to stwierdzenie? Czy chodzi o sprzeczności? Nieścisłości historyczne? Błędy naukowe? A może po prostu o niezrozumienie?
Ten artykuł powstał po to, by – z perspektywy tradycyjnej wiary katolickiej – wyjaśnić tę kwestię i zaproponować narzędzia do właściwego odczytania i interpretowania Pisma Świętego. Celem nie jest ignorowanie trudności, lecz zmierzenie się z nimi z inteligencją, wiarą i wiernością Magisterium Kościoła.
I. Czym jest Biblia? Słowo Boże w ludzkim języku
Zanim zaczniemy mówić o „błędach”, musimy zapytać: czym tak naprawdę jest Biblia?
Sobór Watykański II, w konstytucji dogmatycznej Dei Verbum, daje nam kluczową definicję:
„Skoro więc wszystko, co twierdzą autorzy natchnieni, należy uznawać za stwierdzone przez Ducha Świętego, trzeba wyznać, że księgi Pisma Świętego uczą niezawodnie, wiernie i bez błędu prawdy, jaką Bóg zechciał przez nie przekazać dla naszego zbawienia.” (Dei Verbum, 11)
To znaczy, że Biblia nie jest książką historyczną w dzisiejszym sensie, ani podręcznikiem naukowym, ani zbiorem mitów. Jest Słowem Bożym, spisanym przez natchnionych ludzi, dla naszego zbawienia.
Biblia jest jednocześnie głęboko ludzka – wyraża język, kulturę, wiedzę i ograniczenia swoich autorów – i całkowicie boska, bo natchniona przez Ducha Świętego.
Ten, kto pragnie właściwie zrozumieć Pismo Święte, nie może czytać go powierzchownie ani dosłownie, ale zgodnie z żywą interpretacją Kościoła.
II. Trzy klucze do właściwej interpretacji Biblii
1. Rozpoznanie gatunków literackich w Biblii
Jednym z najczęstszych błędów w lekturze Pisma Świętego jest czytanie wszystkiego dosłownie. Tymczasem Biblia nie została napisana w jednym czasie ani jednym stylem literackim. Znajdujemy w niej:
- Relacje historyczne (np. Księgi Królewskie)
- Teksty poetyckie (np. Psalmy)
- Literaturę mądrościową (np. Przysłów, Koheleta)
- Księgi prorockie (np. Izajasza, Jeremiasza)
- Literaturę apokaliptyczną (np. Daniela, Apokalipsę)
- Przypowieści i narracje (np. nauczanie Jezusa)
- Genealogie (np. Mateusz 1)
- Midrasze i reinterpretacje teologiczne (np. fragmenty Księgi Wyjścia, Listy św. Pawła)
👉 Praktyczna wskazówka: zanim przeczytasz fragment, zapytaj: z jakim rodzajem tekstu mam do czynienia? Przypowieści nie czyta się jak wydarzeń historycznych, a opis stworzenia nie jest traktatem naukowym. Księga Rodzaju nie opisuje stworzenia chronologicznie czy empirycznie, ale przekazuje głęboką prawdę teologiczną: Bóg jest Stwórcą wszystkiego, człowiek jest Jego obrazem, a świat ma sens i cel.
2. Interpretacja w świetle Tradycji i Magisterium Kościoła
Biblia nie jest tekstem do prywatnej i subiektywnej interpretacji. Święty Piotr mówi jasno:
„To przede wszystkim miejcie na uwadze, że żadne proroctwo Pisma nie jest dla prywatnego wyjaśnienia. Albowiem proroctwo nie przyszło z woli ludzkiej, lecz wypowiadali je ludzie natchnieni przez Ducha Świętego.” (2 P 1,20–21)
Kościół od dwóch tysięcy lat strzeże i interpretuje Pismo Święte poprzez:
- Samo Pismo Święte, które wyjaśnia się nawzajem.
- Żywą Tradycję, przekazującą nauczanie Apostołów.
- Magisterium, czyli urząd nauczycielski papieża i biskupów w komunii z nim.
👉 Praktyczna wskazówka: studiuj Biblię z pomocą Katechizmu, Ojców Kościoła, świętych i zatwierdzonych komentarzy katolickich (np. Scotta Hahna czy Benedykta XVI). Nie interpretuj sam, ale w jedności z Kościołem.
3. Rozróżnianie tego, co istotne, od tego, co drugorzędne
Nie wszystkie wypowiedzi biblijne mają jednakową wagę. Genealogia w Ewangelii św. Mateusza nie ma tej samej wagi, co zmartwychwstanie Jezusa. Kościół naucza, że Biblia jest nieomylna we wszystkim, co dotyczy naszego zbawienia.
👉 Praktyczna wskazówka: nie zniechęcaj się pozornymi rozbieżnościami w liczbach, imionach czy szczegółach historycznych. Zapytaj: Jaka jest zbawcza treść tego fragmentu? W opisach Zmartwychwstania są różnice w detalach, ale wszyscy głoszą tę samą prawdę: Chrystus naprawdę zmartwychwstał.
III. A co z rzekomymi „błędami”?
Często przytacza się przykłady takie jak:
- Różnice w relacjach Ewangelii
- Rozbieżności liczbowe (np. spisy ludności, bitwy)
- Sformułowania „nienaukowe” (np. „słońce zatrzymało się” w Joz 10,13)
To nie są błędy, lecz rezultat ludzkiego języka, ówczesnej kultury i gatunku literackiego.
„W Piśmie Świętym Bóg przemawiał przez ludzi i na sposób ludzki. Dlatego interpretator Pisma Świętego powinien uważnie badać, co autorzy naprawdę chcieli powiedzieć i co Bóg przez ich słowa chciał objawić.” (Dei Verbum, 12)
IV. Praktyczny przewodnik: Jak katolik powinien czytać Biblię
Oto prosty przewodnik duszpasterski, jak uniknąć nieporozumień w codziennej lekturze Biblii:
🙏 1. Zaczynaj od modlitwy
Proś Ducha Świętego o światło i zrozumienie. Biblia nie jest zwykłą książką: to spotkanie z żywym Bogiem.
📖 2. Korzystaj z zatwierdzonego tłumaczenia katolickiego
Na przykład Biblii Jerozolimskiej z przypisami, wprowadzeniami i odniesieniami.
📚 3. Posługuj się Katechizmem Kościoła Katolickiego
Katechizm jest kluczem do zrozumienia głównych tematów wiary i Pisma.
⏳ 4. Nie spiesz się
Słowo Boże jest jak chleb: trzeba je żuć i powoli przyswajać. Spróbuj lectio divina: czytanie, medytacja, modlitwa, kontemplacja, działanie.
💬 5. Szukaj pomocy w razie wątpliwości
Jeśli fragment cię gubi lub niepokoi, porozmawiaj z kapłanem, katechetą lub wiernym teologiem.
❤️ 6. Wprowadzaj Słowo w życie
Pismo Święte nie służy ciekawości intelektualnej, ale przemianie życia. Zapytaj siebie: Co Bóg mówi do mnie dzisiaj? Co powinienem zmienić?
Zakończenie: Biblia bez błędu w sercu wiary
Stwierdzenie „Biblia jest pełna błędów” najczęściej wypływa z lektury dosłownej, ideologicznej lub wynikającej z ignorancji. Wiara katolicka stanowczo głosi, że Pismo Święte wolne jest od błędu we wszystkim, co dotyczy naszego zbawienia, i że pozostaje żywe i prawdziwe w Kościele.
Nie bój się trudnych fragmentów. Nie unikaj ich. Zmierz się z nimi przy pomocy świętych, soborów i Tradycji. Pamiętaj słowa św. Hieronima:
„Nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa.”
I słowa samego Jezusa:
„Niebo i ziemia przeminą, ale moje słowa nie przeminą.” (Mt 24,35)
📌 Co dalej?
- Wybierz jedną Ewangelię i czytaj ją powoli, rozdział po rozdziale.
- Prowadź zeszyt duchowy z refleksjami.
- Dołącz do grupy biblijnej w swojej parafii.
- Słuchaj dobrych homilii i konferencji biblijnych.
- I pamiętaj: Biblia to nie muzeum do zwiedzania, ale dom, w którym się zamieszkuje.
