Powiązane artykuły
Gdy wchodzimy do kościoła, nasze zmysły ogarnia atmosfera sacrum: zapach kadzidła, delikatne światło witraży, cisza pełna skupienia. Wśród wszystkich elementów, które tworzą przestrzeń liturgiczną, jest jeden, który często pozostaje niezauważony, a ma głębokie znaczenie duchowe: ambona.
Ambona to nie tylko zwykły pulpit do czytania Pisma Świętego; to uprzywilejowane miejsce, z którego rozbrzmiewa głos Boga pośród zgromadzenia wiernych. W pewnym sensie jest echem Góry Synaj, z której Bóg przemawiał do swego ludu, oraz pustego grobu, z którego anioł ogłosił Zmartwychwstanie Chrystusa. W tym artykule przyjrzymy się historii, teologicznemu znaczeniu i praktycznemu wpływowi ambony na nasze chrześcijańskie życie.
1. Czym jest Ambona?
Ambona to podwyższone miejsce w prezbiterium, z którego odczytywane są czytania biblijne podczas Mszy Świętej. Nie należy jej mylić z kazalnicą, która w niektórych dawnych kościołach służyła do głoszenia kazań. Liturgicznie ambona jest zastrzeżona wyłącznie do głoszenia Słowa Bożego oraz do niektórych ogłoszeń liturgicznych.
Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego (OWMR) wskazuje:
„Godność Słowa Bożego wymaga, aby w kościele znajdowało się odpowiednie miejsce do jego głoszenia, w stronę którego w czasie Liturgii Słowa spontanicznie kieruje się uwaga wiernych” (OWMR, 309).
Kształt ambony może się różnić w zależności od tradycji i stylu kościoła, ale zawsze powinno to być miejsce godne, stałe i podwyższone, a nie zwykły, przenośny pulpit.
2. Miejsce Spotkania z Bogiem
Kościół naucza, że liturgia jest spotkaniem z tajemnicą Boga. W Liturgii Słowa sam Chrystus jest obecny i do nas przemawia:
„Gdy w Kościele czyta się Pismo Święte, to sam Bóg mówi do swego ludu, a Chrystus, obecny w swoim Słowie, głosi Ewangelię” (Sacrosanctum Concilium, 7).
To kluczowa prawda, która pomaga zrozumieć znaczenie ambony. Nie jest to tylko miejsce, z którego ktoś czyta tekst – to sam Bóg zwraca się do swojego ludu.
Ambona może być porównana do ołtarza: tak jak ołtarz jest miejscem Ofiary Eucharystycznej, tak ambona jest miejscem uczty Słowa. To dwa duchowe stoły, przy których Bóg karmi swoje dzieci.
3. Ambona w Historii Kościoła
Od najwcześniejszych wieków chrześcijaństwa kościoły przeznaczały specjalne miejsce na głoszenie Słowa. W starożytnych bazylikach istniały ambony, z których czytano Pismo Święte oraz głoszono Ewangelię.
W średniowieczu ambony straciły na znaczeniu i zostały zastąpione kazalnicami, bardziej odpowiednimi do głoszenia kazań. Jednak wraz z reformą liturgiczną Soboru Watykańskiego II ambona odzyskała swoje centralne miejsce jako miejsce przeznaczone wyłącznie do głoszenia Słowa Bożego.
4. Teologiczne Znaczenie Ambony
a) Ambona a Góra Synaj
W Księdze Wyjścia Bóg objawia się Mojżeszowi i daje mu Prawo na Górze Synaj. Ambona jest symbolem tej świętej góry, ponieważ to z niej Bóg wciąż przemawia do nas przez swoje Słowo.
„Mojżesz wstąpił do Boga, a Pan zawołał na niego z góry, mówiąc: 'Tak powiesz domowi Jakuba i to oznajmisz Izraelitom'” (Wj 19,3).
Za każdym razem, gdy Słowo Boże jest czytane z ambony, stoimy u stóp Synaju, słuchając głosu Boga.
b) Ambona a Pusty Grób
Podczas Wigilii Paschalnej Kościół ogłasza Zmartwychwstanie Pana właśnie z ambony. W dawnych bazylikach rzymskich ambony często zdobiono reliefami przedstawiającymi pusty grób Chrystusa.
„Nie ma Go tu. Zmartwychwstał, jak powiedział. Chodźcie, zobaczcie miejsce, gdzie leżał” (Mt 28,6).
Ambona jest zatem miejscem, gdzie Ewangelia Zmartwychwstania wciąż rozbrzmiewa pośród wiernych.
c) Ambona a Wcielenie
Kiedy Słowo jest głoszone, Odwieczne Słowo wciela się na nowo pośród zgromadzenia wiernych. Święty Hieronim mówił:
„Nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa.”
Z ambony Kościół ogłasza Chrystusa, Odwieczne Słowo Boże, które stało się człowiekiem dla naszego zbawienia.
5. Zastosowanie Ambony w Życiu Codziennym
a) Słuchać z uwagą i szacunkiem
Podczas Mszy Świętej powinniśmy przyjmować Słowo Boże z otwartym sercem. To nie tylko starożytny tekst – to żywe Słowo, które przemawia do nas dzisiaj.
b) Przygotować się przed Mszą
Warto wcześniej przeczytać czytania liturgiczne danego dnia, aby lepiej je zrozumieć i rozważyć ich treść w modlitwie.
c) Wprowadzać Słowo w życie
Jezus wzywa nas, abyśmy nie byli tylko słuchaczami, ale także wykonawcami Słowa:
„Wprowadzajcie zaś Słowo w czyn, a nie bądźcie tylko słuchaczami, oszukującymi samych siebie” (Jk 1,22).
Warto postawić sobie pytanie: Co dzisiaj mówi do mnie Słowo Boże? Jak mogę je realizować w mojej rodzinie, pracy, wspólnocie?
Podsumowanie: Odkryjmy na Nowo Wartość Ambony
Ambona to nie tylko miejsce do czytania Pisma Świętego – to święte miejsce, z którego Bóg do nas przemawia. Jest echem Góry Synaj, obrazem pustego grobu i przypomnieniem, że Odwieczne Słowo wciąż mieszka pośród nas.
Podczas kolejnej Mszy Świętej, gdy usłyszymy Słowo czytane z ambony, pamiętajmy, że to sam Bóg do nas mówi. Słuchajmy Go z wiarą, rozważajmy Jego słowa i wprowadzajmy je w życie, aby mogły wydać w nas owoce.
Niech każda ambona w naszych kościołach będzie światłem na naszej drodze wiary, a każde serce chrześcijańskie – żyzną glebą, w której Słowo Boże wyda obfity plon.
